التحلیل الصرفی که به آن تجزیه نیزگفته می شود عبارت است از بررسی یک کلمه جدای ازنقشی که درعبارت دارد ،به عبارت دیگرمی توان گفت تحلیل صرفی مشخصات فردی کلمه است.برای تحلیل صرفی ابتدا باید نوع کلمه رامشخص کرد.اقسام کلمه عبارت است از: اسم ، فعل، حرف .

اسم : کلمه ای دارای معنی مستقل است ولی زمان ندارد. مانند کتاب، علیّ ،مدرسة، الذی، أنت،هؤلاء،جلوس و......

علامت های مخصوص به اسم: ال : الکتاب، الرجل......، تنوین: کتابٌ ،رجلاً، بیتٍ ، مجروربودن : فی بیتِ علیٍّ، منادی بودن: یاحمید ، یاقدسُ، مسند الیه بودن : أنتَ مجتهدٌ .( أنتَ، مسندالیه)، مضاف بودن: باب الصفِّ .

 

فعل: کلمه ای است که دارای معنی مستقل همراه زمان معین است.«کَتَبَ» نوشت ، انجام فعل درزمان گذشته .«یکتبُ» می نویسد ، انجام فعل درزمان حال وآینده .«أُکْتُبْ» بنویس ،انجام فعل درزمان آینده .

علامت های مختص به فعل: وجود «قد، سَ ، سوف،لَمْ » قبل ازکلمه، وجود «تاء ساکن» درآخرکلمه : إستخرجتْ، نهضتْ....، وجود ضمیرهای رفع متحرک درآخرکلمه « نَ ، تَ، تُما،تُم ، تِ ، تُنَّ...، وجود ضمیر« یاء مخاطبة» درکلمه « تکتبینَ ، أکتُبی»، وجود « نون تأکید» درآخرکلمه « ینصُرَنْ، ینصُرَنَّ».

 

حرف: کلمه ای است که معنی مستقل ندارد. مانند :فی ، مِنْ ،لا، إنَّ ، و.......